همانطور که در قسمت قبلی ذکر شد وراثت تنها عامل موثر در ایجاد چاقی نیست. بلکه در شیوع بی رویه چاقی در سال های اخیر، بیش از عامل وراثت، عوامل محیطی ناشی از شیوه زندگی امروزی تاثیرگذار می باشند. لذا شناخت این عوامل برای غلبه بر آن ها و رسیدن به تناسب اندام، لازم است.
در قسمت قبل پاره ای از عوامل محیطی دخیل در افزایش وزن معرفی شدند. در این بخش نیز به چند عامل محیطی موثر دیگر می پردازیم:
استرس زیاد:
استرس یکی از عوامل سهیم در ایجاد چاقی است که ممکن است مورد غفلت قرار گیرد. استرس یک سری پیام های مرتبط با غذا خوردن را در بدن افراد فعال می کند.
در گذشته، پاسخ افراد به صورت مقابله با عامل استرس زا یا فرار از آن بود، ولی امروزه افراد استرس را با خود به پشت میز کارشان می برند، بدون این که راهی برای تخلیه آن بیابند.
استرس مزمن ممکن است تمایل برای مصرف شیرینی و چربی را افزایش دهد و موجب تجمع چربی در اطراف شکم گردد.
علاوه بر این ممکن است افراد برای کاهش استرس شان به غذا خوردن روی آورند. این در حالی است که روش های مفید بسیاری از جمله یوگا، مدیتیشن، ورزش و غیره برای کاهش استرس وجود دارند که افراد می توانند از آن ها استفاده کنند.
خواب ناکافی :
یک ارتباط آشکار بین خواب و وزن بدن وجود دارد. مطالعات بسیاری نشان داده اند که هر چه میزان خواب ناکافی و یا نامنظم باشد، فرد بیشتر مستعد افزایش وزن می گردد؛ مثلا ممکن است برای برطرف نمودن احساس خستگی و بیدار ماندن در طی روز، به خوردن غذا روی آورد و یا خستگی ناشی از کم خوابی ، فرد را از تحرک و فعالیت بدنی روزانه بازدارد.
آیا می خواهید بدانید بدن شما حقیقتا به چه میزان خواب شبانه نیاز دارد؟
توصیه های متخصصین پزشکی آن است که خواب مورد نیاز طبیعی افراد اغلب بین 7 تا 9 ساعت است.
بعضی متخصصین نیز پیشنهاد می کنند که برای سه روز متوالی از ساعت برای بیدار شدن در صبح استفاده نکنید. آن وقت در روز سوم میزان ساعت خوابی که به طور طبیعی داشته اید، معادل با خواب مورد نیاز طبیعی شماست.
عواملی که خارج از حیطه کنترل شما هستند:
تعدادی از عوامل موثر در چاقی، خارج از حیطه کنترل شما هستند و نمی توانید اقدامی در رابطه با آن ها انجام دهید؛ مثلا تحقیقات نشان داده اند نوجوانانی که در دوره شیرخواری برای شش ماه یا بیشتر، شیر مادر خورده باشند، کمتر مستعد چاقی می گردند. گفته می شود این امر به پوشش باکتریایی دستگاه گوارش برمی گردد و افرادی که شیر مادر را خورده باشند، پوشش باکتریایی روده آنها از نوعی است که به حفظ وزن مطلوب کمک می نماید.
هنوز دقیقا مشخص نشده است که چرا باکتری‌های روده‌ای با چاقی ارتباط دارند و این موضوع هنوز تحت مطالعه و بررسی است، ولی فواید تغذیه با شیر مادر در کنترل وزن کودک در سال های بعدی زندگی اش مشخص است.
حال اگر شخصی در دوران شیرخوارگی خود از شیر مادر بهره مند نبوده باشد و به همین سبب مستعد افزایش وزن باشد، دیگر نمی تواند دخل و تصرفی در این امر انجام دهد. در واقع افرادی که استعداد چاقی در آن ها افزایش یافته است، نمی توانند استعداد خود را تغییر دهند، اما می توانند برای ایجاد تناسب اندام تلاش کنند. البته در این موارد نیز مادران نقش مهمی را ایفا می نمایند.
لذا اگر می خواهیم سلامتی فرزندان خود را شاهد باشیم، باید بدانیم تغذیه با شیر مادر علاوه بر منافع فراوانی که برای سلامتی کودک دارد، می تواند کنترل وزن آتی او را تضمین نماید. همچنین مادران با شیر دادن به کودک خود می توانند وزن اضافی ایجاد شده در دوران بارداری را به میزان قبل از آن بازگردانند.
این عوامل، نمونه ای از عوامل محیطی بودند که تاثیرگذاری آن ها بر کنترل وزن به اثبات رسیده است. اما هر فردی می بایست توجه داشته باشد که کدام یک از عوامل، وی را مستعد اضافه وزن می نماید، زیرا آگاه بودن از این که کدام یک از عوامل محیطی سبب افزایش وزن فرد می گردد، او را برای کنترل و غلبه بر آن ها یاری می نماید.
